بر کسی پوشیده نیست که فناوری‌های مورد استفاده ما در صورت عدم ایمن‌سازی مناسب، می‌تواند ما را هدف ویروس‌ها و حملات سایبری قرار دهد. هنگامی که صحبت از استفاده از دستگاه تلفن همراه می‌شود، هیچ کتابچه راهنمایی برای آموزش امنیت موبایل به کاربر وجود ندارد. علاوه بر این، تهدیدها همیشه بر اساس عادات ما در حال تکامل و تنظیم هستند. در این مقاله به 10 نکته مهم در برقراری امنیت موبایل می‌پردازیم.
نکاتی که برای برقراری امنیت موبایل باید رعایت کنید
1. به‌روزرسانی نرم‌افزارها
همواره باید سیستم عامل گوشی خود را بروز نگاه دارید و این امر برای تمام سیستم عامل‌ها همچون ios و اندروید مهم می‌باشد. معمولاً طی کردن فرآیند تست و بررسی آپدیت‌های اندروید توسط شرکت سازنده گوشی کمی زمان می‌برد اما مسلماً نصب این بروزرسانی‌ها یک امر ضروری است. با نصب جدیدترین نسخه از هر سیستم‌عامل علاوه بر اینکه همیشه جدیدترین امکانات را در اختیار خواهید داشت، بسیاری از حفره‌های امنیتی سیستم‌عامل هم مسدود می‌شوند و حتی به امنیت موبایل شما کمک بسزایی می کند.
البته این به‌روزرسانی‌ها همیشه بزرگ و کلی نیستند؛ در بیشتر گوشی‌های موبایل امکان نصب خودکار به‌روزرسانی‌ها وجود دارد بنابراین همیشه این گزینه را فعال نگه دارید.
2. تنظیم قفل صفحه
امروزه تنظیم رمز عبور یا قفل صفحه برای امنیت موبایل یک امر کاملاً ضروری محسوب می‌شود، حتی اگر این قفل یک قفل ساده و معمولی باشد. بنابراین توصیه می‌کنیم حتماً به بخش تنظیمات امنیتی گوشی رفته و یک رمز برای موبایل تنظیم کنید. هر چند قفل چهره در سیستم‌عامل اندروید چندان جذاب به نظر نمی‌رسد اما این سیستم یکی از ایمن‌ترین سیستم‌های امنیتی موجود است؛ به یاد داشته باشید روش‌های احراز هویت به روش‌های مختلف در گوشی موبایل انجام می‌شود و باید بررسی کرد کدام یک امن‌تر هستند. در مقالات بعدی در این باره مفصل‌تر بحث می‌نماییم.
قفل‌هایی که به صورت الگو و کد هستند، جزء سیستم‌های امن محسوب می‌شوند اما توصیه همیشگی ما استفاده از یک رمز عبور عددی و الفبایی است. همچنین، همیشه تیک گزینه‌هایی تحت عنوان “نمایش رمز عبور هنگام تایپ” یا “make passwords visible” را بردارید. برای احتیاط و با توجه به اینکه ممکن است هنگام تایپ کردن رمز عبور، فردی آن را مشاهده کند توصیه می‌کنیم که هر چند وقت یک بار رمز عبور گوشیتان را عوض کنید.
3. نصب آنتی ویروس
یکی از بزرگترین تهدیدات و مخاطراتی که می‌تواند منجر به نشت داده‌ها شود، ویروس‌ها هستند. مشکل ویروس‌ها روی گوشی موبایل به اندازه کامپیوتر حساس نیست و اگر از دانلود نرم افزارهای مشکوک خودداری کنید این احتمال وجود دارد که طی دوره 2 ساله قرارداد (برای استفاده از آنتی ویروس‌های غیر رایگان) با هیچ فایل مخرب و مشکوکی روبرو نشوید اما با این وجود خطرات موجود در دنیای وب بسیار گسترده و متنوع هستند.
با توجه به کنترل‌های سختگیرانه اپ ستور، به نظر می‌رسد که این مشکل برای آیفون کمتر است. اما ماهیت اپن سورس سیستم‌عامل اندروید باعث آسیب پذیرتر شدن این سیستم‌عامل شده زیرا ممکن است اپلیکیشن‌های مخرب بدون بررسی توسط شرکت گوگل وارد گوگل پلی و دستگاه‌های کاربران شوند. اما در هر دو حالت می‌توان با استفاده از نرم‌افزار آنتی ویروس موبایلی با این مسئله مقابله کرد.
شرکت‌هایی مثل eScan سعی به افزایش سطح امنیت اپ استور و گوگل پلی دارند، اما مسلماً باید مراقب هر برنامه کاربردی که مشکوک به نظر می‌رسد باشید. بسیاری از کارخانه‌های سازنده دارای مارکت‌های نرم افزاری خود هستند. برای افزایش امنیت موبایل، می‌توانید از این مارکت‌ها و نیز آنتی‌ویروس ارائه شده توسط شرکت سازنده (در صورت وجود) استفاده نمایید.
4. غیرفعال کردن اپلیکیشن‌های منابع غیرقابل اعتماد و خودداری از روت‌کردن یا قفل‌شکنی سیستم‌عامل
شاید دانلود و نصب برنامه کاربردیی که در اپل استور یا گوگل پلی پیدا نشدند، ایده خوبی به نظر برسد، اما این روش امنیت کمتری دارد. گوگل، اپل، مایکروسافت و شرکت‌های دیگری مثل بلک‌بری بر اپلیکیشن‌هایی که در اپ استورهای این شرکت‌ها قرار می‌گیرند نظارت دارند.
بنابراین ممکن است اپلیکیشن‌هایی که حاوی کد مخرب هستند، قبل از اینکه شما آنها را نصب کنید از این اپ استورها حذف شوند. گاهی با یک کلیک روی یک هرزنامه یا اسمیشینگ که اقدام به فیشینگ می‌کند، نرم افزار مخرب نصب می‌شود. در سیستم عامل‌ها گزینه‌ای وجود دارد که از نصب برنامه‌های غیر مجاز جلوگیری نماید.
روت کردن گوشی‌های اندروید یا قفل شکنی آیفون هم کار خطرناکی است، بخصوص اگر اطلاعات فنی زیادی در این زمینه نداشته باشید. زیرا این کار باعث نفوذ به سیستم‌عامل شده و دسترسی به کدهای مهم آن را برای شما فراهم می‌کند.
پس اگر شما امکان دسترسی به چنین بخش‌هایی را داشته باشید، کدهای مخرب هم می‌توانند به راحتی تغییرات موردنظرشان را اعمال کنند. اگر با مباحث روتینگ و قفل شکنی آشنایی بیشتری دارید، در صورت انجام این کار باید اقدامات لازم جهت حفظ امنیت موبایل خودتان را انجام دهید.
5. استفاده از اپلیکیشن‌های محافظ و قفل‌گذار
یکی از نکاتی که برای محافظت از تصاویر و پیام‌های حساس اهمیت زیادی دارد، اضافه کردن لایه امنیتی دوم است. اگر رمز عبور موبایل شما به نوعی در دسترس افراد نامناسب قرار بگیرد، تمام داده‌ها و اطلاعات شما در خطر خواهند بود.
اما استفاده از این برنامه‌های کاربردی محافظ منجر به ایجاد یک لایه امنیتی دیگر برای فایل‌های شما خواهد شد. این اپلیکیشن‌ها به شما امکان می‌دهند که فایل‌های خودتان را در یک قسمت اختصاصی از دستگاه یا روی یک کارت حافظه SD قرار دهید و همچنین در صورت چندین بار تلاش ناموفق برای ورود به گوشی، تمام اطلاعات شما به صورت خودکار پاکسازی و یا رمزگذاری خواهند شد.
برخی از گوشی‌ها دارای یک اسکنر اثرانگشت می‌باشند که با استفاده از آن می‌توانید بخش‌هایی از امکانات گوشی را مخفی کنید شاید انجام این کار و استفاده از این قابلیت چندان آسان نباشد اما حداقل باعث اضافه شدن یک لایه امنیتی برای بخش‌هایی می‌شود که قصد مخفی کردن آنها را دارید. برای بالا بردن امنیت موبایل امری ضروری است.
6. استفاده از حالت کودک یا مهمان
حالت کودک و همچنین حالت مهمان اهمیت زیادی در حفظ امنیت موبایل دارند. قطعاً شما هم هیچ تمایلی ندارید که فرزند (یا دوستتان) موبایل شما را دستکاری کرده و به داده‌های حساس آن دسترسی پیدا کنند یا اینکه بعداً متوجه شوید تصادفاً با مدیر شما تماس گرفته‌اند.
این امکانات در حال حاضر روی بیشتر دستگاه‌هایی که سیستم‌عامل اندروید و ویندوز دارند موجود هستند و از طریق اپ استور هم برای iOS قابل دانلود هستند؛ اما مطمئن شوید که به خوبی با روش خروج از این حالت آشنایی دارید، زیرا افراد زیادی به دلیل فراموش کردن کد خروج از این حالت، ساعت‌ها در همین حالت گرفتار می‌شوند.
7. فعال کردن تنظیمات مکان‌یابی
این گزینه ارتباط چندانی به محافظت از دستگاه در برابر سرقت یا از دست رفتن داده‌ها ندارد، بلکه بیشتر برای پیدا کردن موبایل در صورت گم شدن آن استفاده می‌شود. البته می‌توان برای ردیابی گوشی از آن استفاده کرد؛ به شرط آنکه سارق اینترنت را روشن نگه دارد و گزینه مکان‌یابی را خاموش نکند!
برای سیستم‌عامل iOS می‌توان از اپلیکیشن ‘Find my iPhone’ استفاده کرد که نصب و استفاده از آن فوق العاده آسان است و تکنیک آن شبیه به تکنیک مورد استفاده در سیستم‌عامل اندروید است.
و اما برای سیستم‌های مبتنی بر اندروید، برای انجام این کار نیاز به نصب اپلیکیشن ندارید فقط از طریق مرورگر وارد گوگل پلی شده، سپس روی بخش تنظیمات و بعد روی Android Device Manager کلیک کنید. از این قسمت می‌توانید دستگاه را مکان‌یابی کرده، زنگ آن را به صدا درآورده و در صورت نیاز اطلاعات آن را پاک کنید. این سرویس توسط گوگل نیز ارائه شده است، توسط نرم افزار گوگل در صورتیکه گوشی خود را جایی جا گذاشته باشید می‌توانید به صورت ریموت رمز آن را عوض نمایید و یا داده‌ها را پاک کنید!
برای Windows Phone به سایت WindowsPhone.com رفته و لاگین کنید تا بتوانید موقعیت گوشی را روی نقشه پیدا کرده، زنگ آن را به صدا درآوردید، یک پیام روی آن نمایش دهید و یا کل اطلاعات آن را پاکسازی کنید. برای بلک‌بری هم می‌توانید از ابزار BlackBerry Protect جهت انجام این کارها استفاده کنید اما لازم است که تنظیمات آن از قبل روی دستگاه انجام شده باشد.
8. استفاده از تکنولوژی‌های پوشیدنی
یکی از امکانات گجت‌هایی مثل Sony SmartWatch 2 یا Galaxy Gear 2 این است که در صورت جاگذاشتن گوشی متوجه موضوع خواهید شد؛ زیرا هنگام خروج از محدوده آنتن بدهی بلوتوث، اتصال بلوتوث قطع شده و ساعت به شما هشدار می‌دهد.
همچنین می‌توان تنظیمات را به گونه‌ای تغییر داد که در صورت قرار داشتن گوشی در محدوده آنتن دهی باز هم زنگ آن به صدا در بیاید. این قابلیت برای مواقعی که گوشی را گم می‌کنید و اطلاع دارید که گوشی هنوز در محدوده آنتن دهی قرار دارد، مفید است و با به صدا درآوردن زنگ آن به شما برای پیدا کردن گوشی کمک می‌کند.
9. تنظیم قفل سیم کارت
علاوه بر تلاش برای ایمن سازی گوشی، یکی از اقدامات امنیتی مهم قفل کردن سیم کارت (PIN) است. قفل سیم‌کارت (که گاهی اوقات به آن پین سیم کارت یا کد امنیتی سیم کارت هم گفته می‌شود) برای مشترکین غیراعتباری (دائمی) اهمیت خاصی دارد زیرا در صورت وجود قفل سیم کارت، برای برقراری تماس یا ارسال پیام باید ابتدا پین کد سیم کارت وارد شود؛ بنابراین اگر در شرایطی قرار دارید که به نوعی نگران استفاده دیگران از سیم کارتتان هستید، این گزینه را در تنظیمات امنیتی فعال کنید. زیرا برای امنیت موبایل اهمیت بسیار زیادی دارد.
10. خودداری از نگهداری فایل‌های مهم روی گوشی
عدم نگهداری فایل‌های مهم روی گوشی، مهم‌تر از رمزگذاری کارت حافظه است. نگه داشتن فایل‌های حساس روی گوشی کار آسانی به نظر می‌رسد و با توجه به اینکه معمولاً همیشه این وسیله همراه شماست شاید این کار منطقی به نظر برسد؛ یا شاید بخواهید همیشه فایل‌ها و داکیومنت‌ها را همراه خودتان داشته باشید تا در اوقات فراغت به ویرایش داکیومنت‌ها و سایر کارها برسید.
اما برای ویرایش چنین فایل‌هایی نیازی نیست که حتما این فایل‌ها روی موبایل شما قرار داشته باشند. با توجه به اینکه گوشی‌هایی مثل HTC One، Galaxy S4 یا iPhone 5S قابلیت پشتیبانی از درایو USB را دارند هیچ نیازی به نگه داشتن این فایل‌ها روی گوشی موبایل‌تان ندارید؛ با تهیه یک USB OTG می‌توانید از درایو USB هم با گوشی و هم کامپیوتر استفاده کنید.
نتیجه‌گیری
امنیت چیزی دور از دسترس نیست، ما با رعایت نکات ساده برای حفظ امنیت موبایل، مثل 10 نکته‌ای که در بالا به آنها اشاره کردیم، امنیت بالا و حداکثری را برای گوشی موبایل خود به ارمغان بیاوریم و البته با اشتراک گذاری این نکات امنیتی با دیگر دوستان و خانواده خود آنها را نیز به رعایت این نکات ساده ترغیب کنیم. برای مطالعه سایر مقالات در حوزه امنیت اطلاعات، با وبسایت فراست همراه باشید.