قرار است در طول چند ماه آینده شاهد وقوع اتفاق های جالبی باشیم. از جمله این که سایت Ultraviolet (یک سرویس انتشار فیلم و سریال) و گوگل پلاس (شبکه اجتماعی که موفق به حفظ کاربران خود نشد) برای همیشه تعطیل خواهند شد.
همچنین جالب توجه است که پلتفرم به اشتراک گذاری تصاویر Flickr نیز قوانین جدیدی را برای حساب‌های رایگان و غیررایگان خود وضع کرده است.
با این حال، درسی که می‌توان از چنین اتفاق هایی گرفت این است که در دنیای دیجیتال لزوماً همه چیز ابدی و همیشگی نیست. حفظ و نگهداری هر سرویس دیجیتالی هزینه بر است. وقتی مالکان یک وب سایت قادر به تأمین هزینه‌های آن نباشند، معمولاً آن کسب و کار را تعطیل خواهند کرد.
هیچ وقت از این که سرویس آنلاین یا برنامه کاربردی محبوب شما از فعالیت متوقف می‌شود ناراحت و نگران نشوید. در اسرع وقت باید کارهایی جهت محافظت از اطلاعات خودتان انجام دهید تا در صورت توقف به کار برنامه کاربردی یا سایت‌های محبوبتان، با مشکل جدی مواجه نشوید.
درباره این سه مثال، فقط موفق به جمع آوری اطلاعات محدودی از منابع خبری موثق در اینترنت شدیم. اگر به دنبال تاریخچه چنین رویدادهایی هستید می‌توانید سابقه شرکت‌ها و سرویس‌های بزرگ در صنایع زیر را بررسی کنید:
- شبکه‌های اجتماعی
- سایت‌های میزبان عکس
- فید RSS
- برنامه‌های کاربردی ویدیویی
- پورتال‌های صوتی
- سایت‌های استریمینگ
وب سایت‌ها و سرویس‌های مختلفی به دلایل متفاوت، به همین سرنوشت دچار شده‌اند. بزرگ ترین درسی که باید از چنین اتفاق هایی گرفت این است که حتی بزرگترین و قابل اطمینان‌ترین نام‌های حوزه فناوری هم در برابر اموری مثل کهنگی دیجیتالی ایمن نیستند.
در واقع از جهات مختلف ثابت شده است که شرکت‌های فناورانه بزرگ در زمینه تعطیلی برنامه‌های کاربردی و سرویس‌های آنلاین، یکی از بدترین عملکردها را دارند. هنوز هم به خاطر داریم که شرکت اپل چگونه مجبور به کنار گذاشتن سرویس Ping شد.
شرکت فیسبوک دایماً برنامه‌های کاربردی مختلفی را راه‌اندازی می‌کند که با شکست روبرو می‌شوند. شرکت گوگل نیز تاریخچه‌ای طولانی از تعطیل کردن سرویس‌های مختلف دارد.
جای شک نیست که خیلی از ما گاهی وقت ها دچار شرایطی می‌شویم که در آن پایه‌های دیجیتال زندگی خودمان را بر اساس چنین برنامه‌های کاربردی ساخته ایم که آینده آنها مشخص نیست.
هرچند نمی‌توان آینده چنین سرویس‌ها، سایت‌ها و برنامه هایی را پیش بینی کرده و مشخص نمود در 10 سال یا 10 ماه آینده کدام یک از آنها تعطیل می‌شود اما می‌توانیم توصیه‌هایی را برای شما مطرح کنیم تا با پیروی از آنها، از خودتان در برابر تهدیدهای واقعی که در چنین شرایطی ممکن است با آنها روبرو شوید، محافظت کنید. کافی است این نکات را مطالعه کرده و همواره آنها را در ذهن تان داشته باشید. اگر کارهای خواسته شده را درست انجام دهید می‌توانید با موفقیت، آسیب‌های احتمالی ناشی از تعطیل شدن چنین سرویس‌هایی را به حداقل برسانید.
1- از چندین سرویس یا پلتفرم مختلف استفاده کنید
هیچ مانعی وجود ندارد که تمام عکس‌ها و ویدیوهای خودتان را علاوه بر سرویسی مثل Google Photos در سرویس‌های دیگر هم ذخیره کنید، از جمله:
- Flickr
- iCloud
- OneDrive
- Dropbox
امروزه گزینه‌های مختلفی در اختیار هر کاربری قرار دارد و شما هم باید حداقل از چند مورد استفاده کنید. به این ترتیب در صورتی که قرار باشد یکی از این سرویس‌ها تعطیل شود، عکس‌ها و ویدیوهای شما روی یک سرور دیگر هم قرار خواهند داشت.
یکی دیگر از مزایای استفاده از چند سرویس یا دستگاه این است که در صورت تعطیل شدن یکی از این سرویس‌ها نیازی نخواهد بود که عکس ها و ویدیوهای خودتان را دانلود و دوباره آپلود کنید.
با این وجود، انجام چنین کاری هم هزینه‌ها و محدودیت‌های خاص خود را دارد. قطعاً نیازی نیست بیشتر از آنچه در توان شما است یا تمایل دارید، برای این سرویس‌ها هزینه پرداخت کنید. در هر صورت ممکن است شما هیچ وقت از هیچ کدام از این سرویس‌ها استفاده ای هم نکنید.
از این رو، تنها برای سرویس‌هایی هزینه پرداخت کنید که رایگان یا ارزان قیمت باشند. حتی گران قیمت‌ترین برنامه‌های کاربردی ذخیره اطلاعات روی بستر ابر، امکان ثبت نام برای بسته‌های ارزان قیمت را فراهم کرده‌اند. همین بسته‌ها هم معمولاً بیشتر از آنچه بیشتر کاربران نیاز دارند، امکانات دارند. بنابراین استفاده از چنین سرویس‌هایی برای مقابله با شرایطی که پیش از این به آن اشاره کردیم مفید است.
یک نمونه از چنین برنامه‌هایی، برنامه‌های کاربردی هستند که امکان ذخیره عکس را فراهم می‌کنند. معمولاً چنین سرویس‌هایی برنامه‌های تلفن همراه را هم دارند و می‌توانند تمامی عکس ها و ویدیوهای شما را مستقیماً بر روی ابر آپلود کنند.
مسلماً اگر کاربری برای ثبت عکس ها و خاطراتش در سرویس‌هایی مثل iCloud Photo Library زمان و تلاش صرف کرده باشد، بعید است تمایلی به انجام دوباره همین کار در سرویس دیگری مثل Google Photos داشته باشد.
اما در بلندمدت ممکن است بالاخره یک کاربر روزی از این که از چندین سرویس ابری مختلف استفاده کرده، احساس رضایت پیدا کند. همچنین به خاطر داشته باشید استفاده از چندین سرویس، نه تنها برای ویدیو و عکس بلکه برای سایر فایل‌ها و اطلاعات مهم نیز مفید است.
2- تمام داده‌های خودتان را دانلود کنید
تقریباً تمام سرویس‌های دیجیتال آنلاین امکان استخراج داده‌ها را برای کاربران فراهم کرده‌اند. در نتیجه شما باید به صورت مرتب از این امکانات استفاده کنید تا در صورت تعطیل شدن سرویس مورد استفاده تان با مشکلی روبرو نشوید.
در حال حاضر کاربران می‌توانند کپی اطلاعات خودشان را از شرکت‌هایی مثل فیسبوک، گوگل و حتی اپل دریافت کنند.
همانطور که پیش از این هم اشاره شد بسیاری از سرویس‌ها و برنامه‌های کاربردی، به کاربران امکان دانلود داده‌هایشان را می‌دهند. هرچند ممکن است حجم این داده‌ها بسیار زیاد باشد ولی در صورتی که به دنبال محافظت از اطلاعات خودتان در برابر تعطیلی چنین سرویس‌هایی هستید باید داده‌های خودتان را دانلود کنید.
مسلماً بعید است شخصی تمایل داشته باشد هر روز داده‌های مختلف خود را از سایت‌هایی مثل گوگل و فیسبوک دانلود کند اما توصیه می‌کنیم که یک زمان بندی برای انجام این کار به صورت منظم داشته باشید.
بهتر است که این کار را هر چند ماه یکبار انجام دهید. به این ترتیب در صورتی که قرار باشد یکی از این سرویس‌ها تعطیل شود، شما با شنیدن این خبر دچار آشفتگی نخواهید شد.
به خاطر داشته باشید که همه سرویس‌ها مثل گوگل پلاس، چندین ماه به کاربران فرصت آماده شدن برای چنین شرایطی را نمی‌دهند. برخی برنامه‌های کاربردی که منابع کمتری در اختیار دارند ممکن است فرصتی در حد سه روز را در اختیار کاربران شان قرار دهند. از این جهت گوگل با چنین برنامه هایی تفاوت دارد و به کاربران امکان می‌دهد تقریباً تمام اطلاعاتشان را استخراج کنند.
نکته بعدی که باید به آن توجه داشت این است که لزوماً تمام داده‌ها یکسان نیستند. به عبارت دیگر، کپی کردن و تکثیر برخی از داده‌ها بسیار آسان‌تر است.
به عنوان مثال، نیازی نیست سخت تلاش کنید تا یک کلاینت ایمیل بر روی رایانه تان تنظیم و راه‌اندازی کرده و پیام‌ها را روی سیستم خودتان ذخیره کنید. این پیام‌ها را می توانید بر روی بستر ابر، همگام سازی کنید.
یکی از امکاناتی که تعداد زیادی از پلتفرم‌ها و سرویس‌های ذخیره اطلاعات برای کاربران فراهم کرده‌اند، امکان همگام سازی اطلاعات روی هارد درایو و فضای ابری، در هر لحظه دلخواهی است.
در صورتی که برنامه کاربردی محبوب شما راه ساده و مشخصی برای دانلود اطلاعات ندارد می‌توانید از سایر گزینه‌های موجود استفاده کنید. به عنوان مثال IFTTT برای چنین شرایطی یک راهکار فوق العاده محسوب می‌شود. IFTTT مخفف کلمه های If This Then That است و در صورتی که آن را درست تنظیم کنید می‌توانید همه عکس های خودتان را بدون هیچ مشکلی از اینستاگرام روی دراپ‌باکس کپی کنید.
پس از انجام این کار می‌توانید به راحتی این اطلاعات را بر روی رایانه تان دانلود کنید. همچنین با این کار می‌توانید داده‌های خودتان را در سایت‌ها و برنامه‌های کاربردی مختلف آپلود کنید. به این ترتیب به راحتی فایل‌ها و پوشه‌های شما همزمان در محل‌های مختلف قرار خواهند داشت.
3- سعی کنید عادت استفاده از برنامه‌های کاربردی عمومی را در خود تقویت کنید
امروزه اهمیت اینترنت در زندگی ما به اندازه‌ای زیاد شده که نمی‌توان به هر برنامه کاربردی جدیدی اعتماد کرد. به همین دلیل توصیه می‌شود هر جا ممکن بود از برنامه‌ها و ابزارهایی استفاده کنید که در زمینه نحوه استفاده و به اشتراک گذاری داده‌های کاربران شفافیت داشته باشند.
سرویس‌ها و برنامه‌های کاربردی که تعطیل می‌شوند، خیلی زود منقرض خواهند شد. سرویس ایمیل گوگل یا جی‌میل را در نظر بگیرید. به راحتی می توانید حساب کاربری جی‌میل خودتان را به سرویس‌ها و برنامه‌های کاربردی مختلفی متصل کنید.
به این ترتیب اگر روزی یکی از این برنامه‌ها برای همیشه تعطیل شود، باز هم مطمئن هستید که پیام‌های شما نه تنها ایمن خواهند بود بلکه روی سرورهایی قرار دارند که شرکت گوگل با سرمایه چند میلیارد دلاری آنها را مدیریت می‌کند.
با این وجود، پیش از این هم اشاره شد که شرکت‌های بزرگ لزوماً در زمینه تعطیلی برنامه‌های کاربردی و وب سایت‌ها نسبت به شرکت‌های کوچک عملکرد بهتری ندارند. بنابراین توصیه می‌شود تمام داده‌ها و مطالب مهم خودتان از جمله تقویم‌ها، لیست مخاطبان و ایمیل‌ها را روی سرویس‌هایی نگهداری کنید که انتظار می‌رود به این زودی تعطیل نشوند.
البته ممکن است هر از گاهی مثلاً به دنبال یک برنامه کاربردی تقویم جدید باشید. توصیه می‌شود برای انجام این کار از داده‌هایی استفاده کنید که قبلاً در سرویس‌هایی مثل مایکروسافت، گوگل و اپل ثبت کرده اید. هیچ لزومی ندارد در چنین شرایطی، کار را از صفر و با یک سرویس جدید آغاز کنید.
هدف ما این است که شما به این نکته خوب فکر کنید: اگر سرویس یا شرکت سازنده برنامه‌های کاربردی یا ابزارهای الکترونیک مورد استفاده شما ناگهان تصمیم به توقف فعالیت بگیرد، چه اتفاقی برای داده‌های شما رخ می‌دهد. به عنوان مثال داده‌های فیتنس را در نظر بگیرید.
بسیاری از گجت‌های پوشیدنی و برنامه‌های کاربردی وابسته به آنها این قابلیت را دارند که تمام داده‌ها را به Apple Health و Google Fit منتقل کنند. البته برنامه هایی هم وجود دارند که قادر به انجام چنین کاری نیستند.
لازم به ذکر است که انجام این کار، همیشه و در هر شرایطی ممکن نیست اما این به آن معنا هم نیست که به این موضوع بی توجه باشید.
همانطور که پیش از این اشاره شد، برنامه‌های کاربردی دیگری مثل IFTTT برای چنین مواقعی مفید هستند. چنین سرویس‌ها و برنامه‌های کاربردی، داده‌های شما را بین سرویس‌ها و برنامه‌های مختلف منتقل می‌کنند و به این ترتیب داده‌های شما در یک مکان واحد قرار نخواهند داشت.
با این کار اگر تصمیم به توقف فعالیت یک برنامه کاربردی گرفته شود، در این صورت شما از قبل اقدام های لازم برای ذخیره کردن داده‌های خودتان بر روی برنامه‌های کاربردی و سرویس‌های دیگر را انجام داده‌اید.
امیدواریم تا همین جا متقاعد شده باشید که کاربرانی که از قبل برای شرایط گفته شده آماده باشند، در چنین شرایطی مشکلات و نگرانی‌های کمتری خواهند داشت.
4- داشتن یک راهبرد خروج
آخرین نکته‌ای که در این مطلب به آن اشاره می‌کنیم، این است که باید توجه داشت وقتی یک برنامه کاربردی تصمیم به توقف فعالیت می‌گیرد، راهبرد خروج شما به چه صورت خواهد بود.
شما باید برای تمام برنامه‌های کاربردی، سرویس‌ها و وب سایت‌ها چنین طرح و برنامه‌ای را داشته باشید به خصوص مواردی که در زندگی روزمره به آنها متکی هستید.
در واقع وقتی قصد استفاده از یک سرویس جدید را دارید باید به این نکته فکر کنید که اگر این سرویس تعطیل شود، خلاص شدن از آن برای شما چقدر آسان یا سخت خواهد بود. قبل از عضویت در هر سرویس یا برنامه کاربردی جدید و سرمایه گذاری در آن باید به این نکته خوب فکر کنید.
در اینجا باید به برنامه ها و ابزارهای خانه هوشمند هم اشاره کنیم. در این موارد باید بررسی کنید آیا چنین ابزارهایی یک رابط کاربری برای همگام سازی با سرویس‌هایی که از قبل از آنها استفاده می‌کردید، مثل گوگل یا دراپ باکس دارند یا خودشان چنین بستری را به صورت مستقل ایجاد کرده‌اند؟
همچنین باید به نحوه جابه جایی اطلاعات بین پلتفرم‌های مختلف و امکاناتی که در این زمینه برای شما فراهم می‌شود هم توجه کنید. حتی در صورتی که قصد ترکیب سرویس‌های مختلف و جابه جایی داده‌های خودتان از محل فعلی به محل دیگری را ندارید، باز هم باید به این نکته ها خوب فکر کنید. بسته شدن و تعطیلی یک سرویس یا برنامه کاربردی فقط یکی از سناریوهای ممکن است.
به عنوان مثال، پیام رسان واتساپ را در نظر بگیرید. این پیام رسان به کاربران امکان داده که تمام گفتگوها و مکالمه های خودشان را با استفاده از حساب کاربری ایمیل‌شان پشتیبان گیری کنند. هرچند بعید است این سرویس با توجه به تعداد بسیار زیاد کاربران فعالی که دارد، در آینده نزدیک تعطیل شود اما مسلماً هیچکس از آینده اطلاعی ندارد.
حتی اگر اتفاقی برای برنامه کاربردی یا سرویس محبوب شما رخ ندهد، باز هم آشنایی با گزینه‌های در دسترس مفید خواهد بود.
نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که کاربران مختلف از سرویس‌ها و برنامه‌های کاربردی متفاوتی استفاده می‌کنند و هر سرویس و برنامه ای، در زمینه کارهایی که با داده‌های کاربران انجام می‌دهد، شرایط و قوانین خاص خود را دارد.
معمولاً هر برنامه کاربردی که حجم داده زیادی از کاربران وارد آن شده باشد، در صورتی که قصد تعطیلی و توقف فعالیت را داشته باشد امکان استخراج داده‌ها را برای کاربران فراهم می‌کند.
مقاله پیشنهادی: مهندسی اجتماعی : روش‌هایی که برای شستشوی مغزی و فریب افراد استفاده می‌شود!
نکته پایانی
ما در عصری زندگی می‌کنیم که حجم انبوهی از پیام‌ها، عکس ها، فایل‌های صوتی و ویدیویی مان روی اینترنت قرار دارند و نمی‌توان نسبت به پایداری و امنیت آنها مطمئن بود؛ و اگر شما هم از کاربران روزمره چنین سرویس‌هایی هستید، برنامه ریزی برای آینده از پشیمانی و نگرانی‌های آتی پیشگیری خواهد کرد.