امنیت وب‌سایت چیست؟
امنیت وب‌سایت روشی برای حفاظت از وب‌سایت و سایر برنامه‌های کاربردی تحت وب در برابر هک یا دسترسی‌های غیرمجاز است. این کار با ایجاد یک لایه اضافه از پروتکل‌ها و راهکارهای حفاظتی که به مقابله با حملات سایبری کمک می‌کنند انجام می‌شود. حفظ امنیت وب‌سایت کار چندان ساده‌ای نبوده و ایمن‌سازی وب‌سایت‌ها و برنامه‌های کاربردی شامل نکات و موارد بسیار زیادی است که مرتبط با امنیت وب و حفاظت از آن است. آشنایی با انواع مخاطرات سایبری و تهدیدات جدید، شیوه مقابله با آنها و نظارت پیوسته بر روی ترافیک شبکه از جمله اقداماتی هستند که در جهت ایمن‌سازی شبکه باید انجام شوند.
بر اساس آمار و نتایج تحقیقاتی جدید کارشناسان امنیتی هکرها روزانه بیش از 300 هزار بدافزار جدید را تولید می‌کنند.
در دنیای دیجیتال امروزی، اینترنت و فضای مجازی دستخوش تحولات و تغییرات چشمگیری گشته و پس از شیوع بیماری کرونا نیز بسیاری از مشاغل به صورت مجازی به فعالیت خود ادامه می‌دهند. صاحبان کسب‌وکارها تلاش می‌کنند تا با حضور در محیط آنلاین و شبکه‌های مجازی بیشترین تعداد مشتری را جذب نموده و به این ترتیب درآمدهای‌شان را افزایش دهند. بر اساس گزارش وب‌سایت Netcraft، در سپتامبر 2014 میلادی بیش از یک میلیارد وب‌سایت در اینترنت وجود داشته در حالی که این رقم در حال حاضر معادل حدوداً 2 میلیارد است.
اگرچه تعداد وب‌سایت‌های اینترنتی و کاربران شبکه‌های اجتماعی رو به افزایش است ولی متأسفانه بسیاری از افراد توجه چندانی به امنیت خود در دنیای بسیار گسترده اینترنت و فضای مجازی ندارند. به این ترتیب افراد سودجو و مجرمان سایبری نیز فرصت را غنیمت شمرده و تمام تلاششان در جهت سوءاستفاده از اطلاعات و داده‌های حساس کاربران علی‌الخصوص با هدف دستیابی به اهداف مالی را بکار می گیرند
بر اساس گزارش SiteLock که در زمینه ارایه خدمات اینترنتی به وب‌سایت‌ها فعالیت می‌کند در سه ماه پایانی سال 2017، به صورت میانگین روزانه هر صفحه حدود 44 بار مورد حمله قرار گرفت. بنابراین در دنیای آنلاین کنونی حتی وب‌سایت‌های امن نیز چندان قابل اعتماد نبوده و ممکن است به راحتی مورد هک یا نفوذ قرار بگیرند.
الزامات مورد نیاز برای تأمین امنیت وب‌سایت
تأمین امنیت وب‌سایت‌ها به مواردی همچون نوع شبکه و نرم‌افزارهای مورد استفاده آن، میزان بودجه و تخصص سازمان و غیره دارد. البته ماهیت کلیه رویکردهای امنیتی جهت تأمین امنیت وب‌سایت‌ها و حفاظت از اطلاعات حساس به صورت کلی یکسان است. در این بخش یکسری از موارد مورد نیاز برای تأمین وب‌سایت‌ها مورد بررسی قرار می‌دهیم.
فایروال برنامه‌های کاربردی تحت وب
فایروال‌های برنامه‌های کاربردی تحت وب، از جمله کنترل‌های امنیتی مهمی هستند که تیم امنیت سایبری برای حفاظت از برنامه‌های کاربردی تحت وب و وب‌سایت‌ها در برابر آسیب‌پذیری‌های شناخته شده و حملات مختلف از آنها استفاده می‌کنند. تنظیم دقیق و اصولی فایروال برنامه‌های کاربردی از این برنامه‌ها در برابر حملات تزریق SQL، حملات XXS، سرریز بافر و نشست جاری کاربر محافظت می‌کند. این فایروال‌های شامل سه نوع مبتنی بر شبکه، مبتنی بر میزبان و مبتنی بر بستر ابر هستند و قابلیت تحلیل دوطرفه ترافیک وب و تشخیص و مسدود نمودن هرگونه ترافیک مخربی را دارند. البته سیستم‌های فایروال شبکه سنتی معمولاً مجهز به چنین امکاناتی نیستند.
گواهینامه SSL
وقتی مرورگر یا سرور تلاش به برقراری ارتباط با وب‌سایتی را دارد که مجهز به گواهینامه SSL است، درخواست احراز هویت را مطرح می‌کند. در این مرحله سرور وب نیز یک نسخه از گواهینامه SSL را برای مرورگر/سرور ارسال می‌کند. مرورگر/سرور پس از بررسی درخواست و اطمینان از اعتبار وب‌سایت برای سرور وب پیام را ارسال می‌کند. در صورت صحت گواهینامه SSL، جهت ایجاد یک نشست SSL رمزنگاری شده یک پیام تصدیق با امضای دیجیتال ارسال می‌گردد. از این مرحله به بعد، داده‌ها به صورت رمزنگاری شده در بین مرورگر/سرور و سرور وب مبادله می‌گردند.
اسکنر وب
در صورت عدم شناسایی حملات سایبری در مدت زمان کوتاه، باید بودجه بیشتری صرف شناسایی و مسدود شدن آنها شود. بنابراین زمان نقش بسیار مهمی در شناسایی مخاطرات و تهدیدات امنیتی و محافظت از سازمان‌ها دارد. تیم‌های امنیتی با استفاده از ابزارهای اسکنر بد افزار وب‌سایت می‌توانند آسیب‌پذیری‌ها و مشکلات امنیتی را شناسایی نموده و در سریع‌ترین زمان ممکن آنها را رفع نمایند.
حفظ امنیت وب‌سایت از چه تهدیدات و حملاتی پیشگیری می‌کند؟
یکسری از حملات سایبری متداول که توسط مهاجمان اجرا می‌گردند به شرح زیر هستند:
- تزریق اسکریپت: در این حمله، مهاجمان اسکریپت‌های مخرب را در وب‌سایت‌های سالم و مورد اطمینان معمولی تزریق می‌کنند.
- تزریق SQL: از جمله روش‌های تزریق کد رایج برای هک وب بوده و پایگاه‌های داده را تخریب می‌کند. این حمله کدهای مخرب را از طریق ورودی‌های صفحات وب در قالب دستورات SQL به وب‌سایت‌ها تزریق می‌کند.
- جعل درخواست بین وب‌سایتی: در این حمله، مهاجم سیستم کاربر احراز هویت شده در یک برنامه کاربردی تحت وب را ملزم به انجام اقداماتی ناخواسته در آن برنامه می‌کند.
- نقض احراز هویت و مدیریت نشست: در صورت عدم پیاده‌سازی صحیح توابع مربوط به احراز هویت و مدیریت نشست، مهاجمان امکان دسترسی به توکن‌های نشست، کلیدها، کلمات عبور کاربران و سوءاستفاده از سایر نقص‌های پیاده‌سازی را دارند.
- ربات‌های بد: این ربات‌ها با هدف انجام اقداماتی غیرقانونی مثل سرقت و جعل، داده‌های کاربران و افراد را از وب‌سایت‌های مختلف جمع‌آوری می‌کنند.
- حملات محروم‌سازی از سرویس توزیع شده: چنین حملاتی منجر به افت شدید سرعت وب‌سایت یا حتی از کار افتادگی کامل آن می‌شوند. در چنین شرایطی کاربران امکان دسترسی به خدمات وب‌سایت را نخواهند داشت.
- بدافزار: مجرمان سایبری با استفاده از بدافراها یا نرم‌افزارهای مخرب، یکسری پیام‌های هرز را توزیع نموده و در نهایت با فریب کاربران می‌توانند به راحتی به وب‌سایت‌ها دسترسی یابند.
- سوءاستفاده از آسیب‌پذیری: مجرمان سایبری می‌توانند با بهره‌برداری از نقطه ضعف‌های امنیتی به وب‌سایت و داده‌های ذخیره شده در آن دسترسی پیدا کنند.
- تخریب چهره: در این حمله محتوای اصلی وب جایگزین محتوای مخرب آنها می‌گردد.
- ورود به فهرست سیاه: در اثر اجرای چنین حمله‌ای، وب‌سایت از صفحه نتایج موتورهای جستجو حذف شده و یک پیام هشدار مبنی بر پیدا شدن بدافزار در وب‌سایت نمایش داده شود و مخاطبان را از آن می‌راند.
حفظ امنیت وب‌سایت چه مزایایی دارد؟
یکسری از مزایای تأمین امنیت وب‌سایت‌ها و حفاظت از اطلاعات کاربران عبارتند از:
- ارتقای رتبه وب‌سایت در نتایج جستجو و سئو: حفظ امنیت و ایجاد اعتماد در وب‌سایت‌ها از اهمیت و ارزش بسیار زیادی برای موتورهای جستجو برخوردار بوده و منجر به افزایش رتبه وب‌سایت نیز می‌شود. در این صورت وقتی کاربران محصولات یا خدماتی مشابه آنچه که ارایه می‌دهید را جستجو می‌کنند وب‌سایت شما جزو بالاترین وب‌سایت‌هایی که به کاربران نمایش داده می‌شود خواهد بود.
- حفاظت از اطلاعات کاربران: اطلاعات کاربران در وب‌سایت‌های امن رمزنگاری می‌شوند. بنابراین هکرها حتی در صورت دسترسی به این اطلاعات همچنان امکان تفسیر، تحلیل و تغییر آنها را نخواهند داشت.
- پیشگیری از مشکلات قانونی: وب‌سایت‌های امن علی‌الخصوص کسب‌وکارهای آنلاین که در فضای مجازی فعالیت می‌کنند درگیر قوانین ناشی از نفوذهای امنیتی و پرداخت جریمه‌های مالی سنگین نمی‌شوند.
- افزایش بازگشت سرمایه: اعتماد کاربران به یک وب‌سایت معادل اعتماد آنها به فروشنده بوده و منجر به افزایش مشتریان بیشتری برای وب‌سایت می‌شود. برای مثال در صورت اطمینان مشتری به سیستم اجرای تراکنش یک وب‌سایت، احتمال انجام تراکنش‌ها در آن وب‌سایت نیز بیشتر خواهد شد.
- افزایش اعتبار وب‌سایت: جعل وب‌سایت‌های اصلی و رسمی سازمان‌هایی که توسط مشتریان شناسایی می‌شوند و انجام اقدامات فیشینگ و اجرای روش‌های مهندسی اجتماعی در آنها کار چندان ساده‌ای نیست. وقتی مشتریان وب‌سایت اصلی و رسمی یک شرکت را بشناسند، همچنین در این صورت مشتریان فعلی یا آینده وب‌سایت هم اعتماد بیشتری برای تعامل با آن خواهند داشت.
چگونه امنیت وب‌سایت را پیاده‌سازی کنیم؟
در این بخش یکسری از راهکارهای بنیادی برای تأمین امنیت وب‌سایت‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
- برنامه‌ریزی یا ترسیم یک نقشه راه مشخص برای سیاست‌های امنیتی و راهکارهای مقابله؛
- تحلیل جریان امنیتی سازمان و استخدام یک تیم امنیتی؛
- مراقبت از سطح دسترسی که به صورت مجزا برای هر کاربر فراهم می‌شود.
اقدامات لازم برای پیاده‌سازی امنیت وب‌سایت
- کدها را همواره و به صورت پیوسته بررسی و بازبینی کنید؛
- نرم‌افزارها را به روز نگه دارید؛
- از پروتکل HTTPS استفاده کنید؛
- مراحل اتوماسیون (خودکارسازی) و غیراتوماسیون(غیرخودکارسازی) را تفکیک نموده و متناسب با آنها اقدام کنید.
فعال‌سازی نظارت بر روی وب‌سایت
- تحلیل ترافیک شبکه؛
- پیاده‌سازی فایروال برنامه‌های کاربردی تحت وب؛
- استفاده از آنتی‌ویروس و اسکنر آسیب‌پذیری.
تنظیم راهکارهای بازیابی
- به صورت منظم از اطلاعات وب‌سایت پشتیبان‌گیری کنید؛
- حداقل یک راهکار جامع برای بازیابی اطلاعات پس از فجایع امنیتی تنظیم نموده و به صورت پیوسته آن را به‌روزرسانی کنید.
اصول توصیه شده برای تأمین امنیت وب‌سایت
امنیت وب‌سایت‌ها و برنامه‌های کاربردی تحت وب از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. OWASP یکسری استانداردهای پایه‌ای و اساسی که پیروی از آنها توسط کلیه سازمان‌ها و کسب‌وکارها ضروری است را پیاده‌سازی کرده است. همچنین در حال حاضر از هوش مصنوعی برای تأمین و مدیریت امنیت، کمک به سازمان‌ها برای مقابله با مخاطرات و کاهش پیامدهای ناشی از حملات سایبری و نشت‌های داده‌ای استفاده می‌شود. به صورت کلی هدف اصلی از ایجاد امنیت در وب‌سایت‌ها تأمین محرمانگی، جامعیت و دسترس‌پذیری است.
– ایجاد یک طرح مشخص برای امنیت برنامه‌های کاربردی
مدیران سازمان‌ها باید طی برگزاری جلسات متعدد با تیم‌های فناوری اطلاعات و کارشناسان امنیتی‌شان اهداف امنیتی سازمان را مشخص نموده و در جریان اقدامات لازم برای تأمین امنیت وب‌سایت و برنامه‌های کاربردی تحت وب قرار بگیرند. همچنین آنها باید بودجه لازم را در اختیار تیم‌های امنیتی قرار دهند.
– تهیه فهرستی از برنامه‌های کاربردی تحت وب موجود سازمان
در صورت عدم اطلاع از وب‌سایت‌ها و برنامه‌های کاربردی سازمان‌تان قادر به اصلاحات و اقدامات لازم برای تأمین آنها نخواهید بود.
– اولویت بندی آسیب‌پذیری‌ها و برنامه‌های کاربردی تحت وب
پس از اطلاع از وب‌سایت‌ها و برنامه‌های کاربردی تحت وب باید آنها را براساس نیازشان به ایمن‌سازی اولویت‌بندی کنید. یک اقدام ساده جهت اولویت‌بندی برنامه‌های کاربردی تقسیم‌بندی آنها به سه گروه زیر است:
- برنامه‌های کاربردی بسیار مهم: این گروه شامل برنامه‌های کاربردی است که حاوی اطلاعات بسیار حساس و محرمانه بوده و با دنیای بیرون در ارتباط هستند. چنین برنامه‌هایی معمولاً نسبت به سایر برنامه‌های کاربردی در برابر هکرها آسیب‌پذیرتر هستند.
- برنامه‌های کاربردی مهم: برنامه‌های داخلی یا خارجی است که ممکن است حاوی اطلاعات حساسی باشند در این گروه قرار می‌گیرند.
- برنامه‌های کاربردی معمولی: این برنامه‌های کاربردی معمولاً در معرض مخاطرات امنیتی قرار ندارند. البته از ایمن‌سازی آنها نیز نباید غافل شوید.
سازمان‌ها در هنگام ارزیابی برنامه‌های کاربردی، باید فهرست مدنظر را بررسی نموده و تصمیمات لازم را در رابطه با حذف و رفع آسیب‌پذیری‌ها و مقابله با آنها براساس اولویت‌شان اتخاذ کنند.
– پشتیبان‌گیری از سایت
با ایجاد یک نسخه پشتیبان از وب‌سایت، در صورت هک وب‌سایت یا حتی بروز اختلال در فرایند به‌روزرسانی می‌توانید به راحتی وب‌سایت را به حالت اولیه بازگردانید.
– بررسی منظم وب‌سایت
وب‌سایت‌تان را همواره و به صورت منظم اسکن نموده و آسیب‌پذیری‌های احتمالی را شناسایی کنید. از کمک از نیروهای متخصص و ابزارهای حرفه‌ای غافل نشوید.
– آموزش امنیت برنامه‌های کاربردی
یک روش کارآمد برای شناسایی و حذف آسیب‌پذیری‌ها برگزاری دوره‌های آموزشی امنیتی و ارایه جدیدترین مفاهیم امنیتی به کارمندان است.
– اجرای طرح شکار باگ
می‌توانید با برگزاری مسابقات و اهدای جوایز نقدی از مخاطبان و کاربران درخواست کنید که آسیب‌پذیری‌های امنیتی وب‌سایت شما را شناسایی نموده و آنها را گزارش دهند.
بهترین ابزارهای امنیت وب‌سایت
یکسری از ابزارهای کارآمد در زمینه اسکن آسیب‌پذیری و تقویت امنیت وب‌سایت عبارتند از:
- Sucuri: این ابزار طی یک جستجوی سریع وضعیت وب‌سایت از این جهت که آیا در یک فهرست سیاه قرار گرفته است یا خیر و مشکلات امنیتی آن را بررسی نموده و اسپم و بدافزارهای موجود را شناسایی می‌کند. این ابزار به صورت رایگان در اختیار کاربران قرار می‌گیرد.
- Quttera: این ابزار وب‌سایت شما را اسکن نموده و فایل‌های مخرب، مشکوک، PhishTank و سایر مشکلات امنیتی را شناسایی می‌کند.
- Detectify: این ابزار که توسط هکرهای اخلاقی طراحی شده، به صورت خودکار از وب‌سایت شما و اجزای مختلف آن محافظت می‌کند.
- UpGuard Web Scan: یک ابزار ارزیابی مخاطرات خارجی که از اطلاعاتی که در دسترس عموم قرار دارند برای رتبه‌بندی امنیتی وب‌سایت استفاده می‌کند.
- SiteGuarding: این ابزار وب‌سایت‌ها را برای شناسایی بدافزارها و اسپم‌های تزریق‌شده به آنها و همچنین تشخیص اینکه آیا وب‌سایت در فهرست سیاه قرار دارد مورد بررسی قرار می‌دهد.
رویکرد جامع امنیت وب‌سایت
در دنیای امنیت سایبری همه برندها در قالب یک وب‌سایت از طریق موتورهای جستجو قابل دسترس هستند. رشد ناگهانی و فزاینده وب‌سایت‌های فروشگاهی کلیه کسب‌وکارها را ملزم به ایمن‌سازی وب‌سایت‌های‌شان کرده است. از این رو امنیت وب سایت به یک ضرورت در دنیای امروز تبدیل شده است. اجرای سیاست های امنیت وب‌سایت بر اساس موارد مطرح شده در این نوشتار، کمک شایانی به حفظ وب‌سایت شما در برابر تهدیدات خواهد نمود.
منبع: Xenonstack