چطور کنترل داده‌های خودتان را در دست بگیرید – ابزارهای ضروری برای محافظت از حریم خصوصی

در اواخر سال 1396 رسوایی فیس‌بوک و شرکت Cambridge Analytica سرانجام مردم را بیدار کرد و منجر به ایجاد نگرانی‌هایی درباره حریم خصوصی شد. در نتیجه این رسوایی، افراد بیشتر متوجه شدند که چه اطلاعاتی از آن‌ها و چطور مورد استفاده قرار گرفته و نتیجه اصلا جالب نبود.

میلیون‌ها انسان متوجه شدند که داده‌های آن‌ها مورد بهره‌برداری و تحلیل قرار گرفته و تبدیل به ابزار قدرتمندی شده است که همین ابزار باعث پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات و خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا شد.

اگر قصد کنترل اطلاعات خودتان را دارید، با ما همراه باشید. در این مقاله خطرات به اشتراک گذاشتن داده‌ها و چشم‌انداز فعلی این حوزه را بررسی و بهترین و ساده‌ترین ابزارها برای حفظ حریم خصوصی را معرفی می‌کنیم.

اما چرا این اطلاعات برای شما مفید هستند؟

حدود 270 هزار نفر به سؤالات یک تست شخصیتی در فیس‌بوک به اسم Your Digital Life پاسخ داده بودند. این افراد با پاسخ دادن به این تست به شرکت Cambridge Analytica امکان دسترسی به اطلاعات 87 میلیون کاربر و استفاده از آن‌ها را به روش‌های نه چندان مطلوبی فراهم کردند.

در واقع این اپلیکیشن در پشت‌صحنه، اطلاعات مختلفی را از پروفایل پاسخ دهندگان و کل لیست دوستانشان استخراج می‌کرد.

یکی از مقامات ارشد پیشین دولت ترامپ درباره تاکتیک‌های استفاده شده برای پیروزی در انتخابات با استفاده از شبکه‌های اجتماعی گفت:

“ما برای پیروزی در انتخابات باید سه گروه از رای دهندگان را کنترل می‌کردیم. آرای این سه گروه باعث می‌شد که کلینتون با اختلاف چشمگیری پیروز انتخابات شود: آزادی خواهان ایده‌آل گرای سفیدپوست، زنان جوان و آفریقایی آمریکایی‌ها.”

و فیس‌بوک این توانایی را نداشت که از افراد در برابر تبلیغات، اطلاعات غلط و یا دست‌کاری مستقیم محافظت کند.

شاید فیس‌بوک اطلاعی از چگونگی انجام این کار نداشته یا شاید از اغراق به این واقعیت واهمه داشته که سیستم این شبکه اجتماعی از افرادی تشکیل شده است که بیش از حد اطلاعات راجع به خودشان منتشر می‌کنند و تبلیغ‌کنندگان همواره این افراد و اطلاعات منتشرشده‌شان را تحت نظر دارند و این توانایی را دارند که حتی یک کشور را بی‌ثبات کرده و عواقب وحشتناکی در سطوح مختلف ایجاد کنند.

همواره از دستگاه‌های مختلف خودتان در برابر نفوذ و نشت داده محافظت کنید

قبل از هر تلاشی برای مخفی ماندن از نظارت فیس‌بوک، گوگل یا سایر شبکه‌های اجتماعی اول از همه باید از خودتان در برابر افراد بدخواه و خرابکار محافظت کنید. منظور از این افراد بدخواه تولیدکنندگان ویروس‌ها، توزیع کنندگان باج افزارها و هکرهای مخرب است.

گام اول: از یک راهکار امنیتی پیشگیرانه استفاده کنید و هر زمان به یک دامنه مخرب متصل شدید، از ایجاد آلودگی در همان ابتدا پیشگیری می‌کند.

این راهکار امنیتی به دنبال بررسی وب‌سایت‌هایی که شما از آن‌ها بازدید می‌کنید یا عادات رفتاری شما نیست، فقط گزارشی از بدافزارها و باج افزارهایی که قصد رسیدن به شما را داشته و با موفقیت متوقف شده‌اند، ثبت می‌کند تا این نرم‌افزار بتواند برای خطرات آینده آمادگی بیشتری پیدا کند.

گام دوم: برای مقابله با سایر راه‌های آلودگی مثل یک ویروس جدی خاص یا یک USB آلوده، از یک آنتی‌ویروس خوب استفاده کنید.

هر چند آنتی‌ویروس‌ها قابلیت مقابله با بدافزارهای مدرن امروزی را ندارند و نمی‌توانند مانع قفل شدن اطلاعات شما توسط باج افزارها شوند اما باز هم یکی از ابزارهای ضروری برای مقابله با سایر خطرات هستند.

پس از طی کردن این مراحل و به کار بستن اصول پایه، به سازمان‌های مجاز می‌رسیم و این که چطور می‌توانید از افشای بیش از حد اطلاعات خودتان پیشگیری کنید.

آشنایی با اکوسیستم تبلیغات و نقش شما در آن

به اکوسیستم تبلیغاتی امروزی، اقتصاد توجه هم گفته می‌شود.

تبلیغ‌کنندگان، سیاست مداران، افراد بانفوذ، همه به دنبال جلب توجه هستند و این که افراد نگاهی به محصولات داشته، آن‌ها را به خاطر بسپارند و در نهایت خریداری کنند.

احتمالا شما هم بارها شنیده‌اید که “اگر محصولی به صورت رایگان به شما عرضه شود، محصول اصلی، خود شما هستید!” اما آیا تابه‌حال به این فکر کرده‌اید که اطلاعات “تصادفی” شما چقدر ارزشمند هستند؟ به غیر از توجهتان، جزئیاتی را که در پلتفرم‌ها و اپلیکیشن‌های رایگان منتشر می‌کنید کاربردهای زیادی دارند.

درست است که از نظر حریم خصوصی هیچ فردی در گوگل یا فیس‌بوک زمان یا انگیزه لازم برای بررسی و تجسس بین پیام‌های خصوصی کاربران را ندارد.

اما آن‌طور که رسوایی Cambridge Analytica مشخص کرد، حتی کوچک‌ترین اطلاعاتی که شما منتشر می‌کنید این قابلیت را دارند که یک تصویر کلی و جامع را از شما شکل دهند.

بدتر از همه این که شما امکان ایجاد تصویر یا اصلاحا پروفایلی از دوستانتان را هم دارید، هر چند ممکن است آن‌ها تمایلی به ردیابی و نظارت شدن نداشته باشند.

اخیرا افراد متوجه شدند که حتی با اینکه تابه‌حال از فیس‌بوک استفاده نکرده‌اند، این پلتفرم تصویر شخصی آن‌ها را هم در اختیار دارد.

فیس‌بوک می‌تواند از طریق کوکی‌ها، ردیابی موقعیت جغرافیایی و اطلاعاتی که دوستانتان در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند یک تصویر کلی از شما ایجاد کند.

به همین دلیل است که وقتی تازه عضو این سرویس می‌شوید، تمام دوستانتان در قسمت Suggestions لیست شده‌اند و خیلی از عادات شما یا حتی سبک موسیقی مورد علاقه‌تان هم به شما توصیه می‌شود.

دلیل این موضوع این است که فیس‌بوک و سایر غول‌های شبکه‌های اجتماعی “رایگان” هستند.

این پلتفرم‌ها هیچ تقاضایی از شما به عنوان یک کاربر ندارند جز اینکه روحیات، طرز تفکر، تجارب یا کارهایی که انجام می‌دهید را با آن‌ها در میان بگذارید. شما در این پلتفرم‌ها این اطلاعات را آزادانه و داوطلبانه با دوستان و خانواده‌تان به اشتراک می‌گذارید.

شاید این‌طور فکر کنید که دانستن این اطلاعات توسط این پلتفرم مشکلی برای شما ایجاد نمی‌کند. مثلا پیدا کردن سایتی که ظاهرا با ویژگی‌های شما کاملا منطبق است، برای شما به عنوان یک کاربر لذت‌بخش است اما اگر علاقه‌ای به share کردن چنین اطلاعاتی نداشته باشید چطور؟

الگوریتم‌ها و ابزارهای شخصی‌سازی کنونی، در اصل به دنبال بررسی و نظارت بر شما و علایق‌تان هستند و این موضوع کاملا واقعی است.

فیس‌بوک چه اطلاعاتی را راجع به افراد از سایر وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها جمع آوری می‌کند؟

خیلی از وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها از سرویس‌های فیس‌بوک برای افزایش جذابیت و تناسب محتوا و تبلیغاتشان استفاده می‌کنند. این سرویس‌ها عبارتند از:

• پلاگین‌های اجتماعی مثل دکمه‌های Share و Like که باعث اجتماعی‌تر شدن سایر سایت‌ها شده و به شما کمک می‌کنند تا مطالب مختلف را در فیس‌بوک به اشتراک بگذارید.
• لاگین فیس‌بوک که این امکان را فراهم می‌کند تا از اکانت فیس‌بوک خودتان برای ورود به یک اپلیکیشن یا وب‌سایت دیگر استفاده کنید.
• تحلیل فیس‌بوک (Facebook Analyrics) که به وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها کمک می‌کند تا بهتر متوجه شوند که مردم چطور از سرویس‌هایشان استفاده می‌کنند.
• ابزارهای ارزیابی و تبلیغاتی فیس‌بوک که وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها را قادر به پخش تبلیغات آگهی‌دهنده‌های فیس‌بوک در خود فیس‌بوک یا مکان‌های دیگر و همچنین توانایی درک اثربخشی این آگهی‌ها می‌کند.

در حال حاضر این پلتفرم در حال ارزیابی شما است تا بهترین محصول را به شما نمایش دهد و در نهایت باعث خرید، عکس‌العمل یا جذب شما شود.

خود فیس‌بوک مستقیما نقل کرده که این پروسه بسیار عظیم و گسترده است. با توجه به این که ما اطلاع داریم که این موضوع برای شما هم قطعا ناخوشایند است، راهنمایی آماده کردیم که به شما برای پیشگیری از این موضوع کمک می‌کند.

“خیلی از کمپانی‌ها هم، چنین سرویس‌هایی را ارائه می‌کنند و آن‌ها هم مثل فیس‌بوک مدام در حال جمع‌آوری اطلاعات از اپلیکیشن‌ها و سایت‌های مورد استفاده کاربران هستند. توییتر، پینترست و لینکدین همگی دکمه‌های Like و Share مشابه با فیس‌بوک دارند تا به مردم برای به اشتراک‌گذاری مطالب مختلف کمک کنند. گوگل هم یک سرویس تحلیل و آنالیز بسیار محبوب دارد و آمازون، گوگل و توییتر همگی امکاناتی برای لاگین دارند. این کمپانی‌ها – و خیلی از کمپانی‌های دیگر – سرویس تبلیغاتی هم دارند. در واقع بیشتر وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها هر بار که از آن‌ها بازدید می‌کنید اطلاعاتی را به چندین کمپانی ارسال می‌کنند.”

مسلما برای کاربران خیلی خوب بود که نتیجه این فرایند صرفا تبلیغ محصولات مرتبط به کاربر مثل تبلیغ کفش ورزشی بود. اما متأسفانه از همین ابزار برای انتشار تبلیغات (پروپاگاندا)، تأثیر گذاشتن بر روحیات مردم، منحرف کردن گفتگوها و غیره استفاده می‌شود که رسوایی اخیر هم یکی از همین موارد بود.

چطور از ردیابی خودمان توسط فیس‌بوک و سایر پلتفرم‌ها جلوگیری کنیم؟

در ادامه ترکیبی از بهترین روش‌های ممکن را جمع‌آوری کردیم اما اگر شما هم روش خاصی را مد نظر دارید حتما آن را با ما در میان بگذارید.

این روش‌ها هم برای کسانی که پروفایل فیس‌بوک دارند و هم کسانی که ندارند کار می‌کنند.

تنظیم این موارد فقط حدود 30 دقیقه زمان می‌برد و کار پیچیده‌ای نیست.

اما اول از همه یک بررسی انجام دهید تا متوجه شوید که پلتفرم‌های مختلف شبکه‌های اجتماعی چه اطلاعاتی راجع به شما دارند.

در ادامه چگونگی دانلود اطلاعات خودتان در شبکه‌های اجتماعی را بررسی می‌کنیم:

• برای دانلود اطلاعاتی که در اختیار فیس‌بوک گذاشتید، به قسمت Settings رفته و بعد روی گزینه Download a copy of your Facebook data و سپس روی Start My Archive کلیک کنید.
• اطلاعات گوگل خودتان را از طریق این لینک ( https://takeout.google.com/settings/takeout?pli=1) دانلود کنید.
• همچنین می‌توانید از طریق این لینک (https://www.linkedin.com/help/linkedin/answer/50191/accessing-your-account-data?lang=en)

به اطلاعات لینکداین خودتان دسترسی پیدا کرده و آن‌ها را دانلود کنید.

• متأسفانه پینترست هم به شما امکان دانلود پروفایل یا سایر اطلاعاتتان را نمی‌دهد اما یکسری تنظیمات برای حریم خصوصی در این پلتفرم وجود دارد. برای اینکه مانع ردیابی خودتان توسط پینترست در وب شوید، وارد تنظیمات اکانتتان شده و گزینه Personalization را غیرفعال کنید.

برای دانلود کردن تصاویر و اطلاعات اینستاگرام هم هنوز راهی وجود ندارد اما این کمپانی قول داده که هر چه سریع‌تر این امکان را فراهم کند.

اما اگر قصد استفاده از فیس‌بوک را دارید اما نمی‌خواهید این پلتفرم شما را در سراسر وب ردیابی و دنبال کند می‌توانید از مرورگر فایرفاکس استفاده کرده و فیس‌بوک را در یک container مجزا اجرا کنید. برای این کار افزونه Facebook Container را نصب کنید. در صورت نصب این افزونه، فیس‌بوک شما همچنان به صورت معمول کار می‌کند و تبلیغات در آن هستند اما از به‌کار بردن اطلاعات مربوط به فعالیت‌هایی که خارج از فیس‌بوک انجام داده‌اید، پیشگیری می‌شود.

برای توقف نظارت بر خودتان توسط شبکه‌های اجتماعی مراحل زیر را دنبال کنید:

گام اول: از هر مرورگری که استفاده می‌کنید، از ابزارهای تعبیه شده در مرورگر استفاده کرده و ردیابی خودتان توسط وب‌سایت‌ها را متوقف کنید.

گام دوم: از یک افزونه مخصوص برای بلاک کردن تبلیغات استفاده کنید مثل uBlock Origin و آن را همراه با افزونه uMatrix استفاده کنید که مانع ایجاد هر گونه درخواستی از سوی مرورگر شما می‌شود. با این روش می‌توانید خیلی از ردیابی‌ها را متوقف کرده، کوکی‌های ناخواسته را حذف کنید و غیره.

گام سوم: افزونه Cookie AutoDelete را نصب کنید که امکان کنترل کامل کوکی‌های موجود روی کامپیوترتان را فراهم می‌کند. می‌توانید یک لیست سفید از مواردی که می‌خواهید حفظ شوند ایجاد کنید.

گام چهارم: از ابزار Decentraleyes (دانلود برای Chrome ،Firefox ،Opera) که از ردیابی شما از طریق شبکه‌های تغییر محتوای رایگان جلوگیری می‌کند، استفاده کنید.

گام پنجم: ازابزار Privacy Badger (دانلود برای Chrome ،Firefox ،Opera) هم استفاده کنید. این ابزار فوق‌العاده مفید توسط بنیاد مرزهای الکتریکی (Electronic Frontier Foundation) تولید شده و برای کاربران غیرفنی بسیار مفید است. این ابزار مانع ردیابی شما توسط وب‌سایت‌هایی که از آن‌ها بازدید می‌کنید نمی‌شود اما مانع به‌ دست آوردن اطلاعات شما یا رفتارهای شما در مرور وب توسط تمام سایت‌های واسط می‌شود.

با استفاده از این ابزار، فیس‌بوک و سایر پلتفرم‌ها توانایی ردیابی لحظه به لحظه شما را در فضای آنلاین نخواهند داشت.

علاوه بر موارد ذکر شده از افزونه HTTPS Everywhere هم استفاده کنید، چون وقتی از دامنه‌های رمزنگاری نشده بازدید می‌کنید، امنیت و حریم خصوصی خودتان را به میزان زیادی نقض می‌کنید.

با استفاده از این ابزارها می‌توانید خودتان را نه فقط از بدافزارها و باج افزارها بلکه از پلتفرم‌های ناقض حریم خصوصی محافظت کنید. اما مسلما شما هم فردی تنها در یک جزیره دور افتاده نیستید و باید بیشتر مراقب باشید؛ همان‌طور که اطلاعات کاربران صرفا به دلیل اقدامات دوستانشان و فریب خوردن آن‌ها به Cambridge Analytica فروخته شد و توسط این شرکت تفسیر شد، به همین ترتیب ممکن است شما هم در دایره اجتماعی خودتان به نحوی قربانی شوید. در ادامه راهکارهایی برای پیشگیری از این شرایط ذکر می‌کنیم.

اهمیت حریم خصوصی و اتفاقاتی که ممکن است با نقض حریم خصوصی برای افراد روی دهد را به آن‌ها توضیح دهید

اگر فردی در رابطه با مشکلات ایجاد شده توسط مورد Cambridge Analytica از شما سؤال کرد، این مقاله را برای وی ارسال کنید یا حداقل دلیل اهمیت اطلاعات را برای او روشن کنید.

یکی از استدلال‌هایی که افراد بارها و بارها استفاده می‌کنند این است که “من چیزی برای مخفی کردن ندارم.”

اگر کسی چنین استدلالی را به کار برد از او بخواهید که به شما اجازه بدهد گالری تصاویر موبایل، اکانت گوگل و پیام‌های فیس‌بوکش را چک کنید. به احتمال زیاد این پیشنهاد باعث می‌شود که او درباره اهمیت و ارزش حریم خصوصی خودش دوباره فکر کند.

یکی دیگر از پاسخ‌های متداول این است که “از این اطلاعات فقط برای تبلیغ استفاده می‌شود نه هیچ چیز دیگری.”

در این صورت به او راجع به اتفاقاتی که در مورد مربوط به Cambridge Analytica افتاد، توضیح دهید. این ماجرا طی چند ماه گذشته تیتر خیلی از روزنامه‌ها بود.

امنیت سایبری تا حد زیادی به استفاده از ابزارهای حفظ حریم خصوصی بستگی دارد و شما هم همیشه باید این موارد را با هم ترکیب کنید تا بتوانید امنیت اطلاعات ارزشمند خودتان را حفظ کنید.

امیدواریم که ابزارهای مفید و ارزشمندتان را در این مقاله پیدا کرده باشید، اما اگر فکر می‌کنید در این مطلب موردی از قلم افتاده، حتما به ما اطلاع دهید!