مهندسی اجتماعی بر اساس جزییات حرکات چهره

زمانی که بدن انسان تحت استرس و فشار قرار دارد ماهیچه‌های صورت، حرکات غیرارادی خاصی انجام می‌دهند. اندازه کوچک این ماهیچه‌ها و سرعت بالای حرکت آنها باعث می‌شود تشخیص چنین حرکاتی برای افراد بی‌تجربه و آموزش ندیده کار سختی باشد. این حرکات که معمولاً فقط 1.25 ثانیه زمان می‌برند می‌توانند بیانگر حالت های عمومی و احساسات فرد باشند؛ از جمله خشم، تحقیر، انزجار، شادی، ناراحتی و شگفت‌زدگی. توانایی دیدن این حرکات سریع و نسبت دادن آنها به احساسات فرد، کلید موفقیت در زمینه شناسایی جزییات حرکات چهره است.

برای تقویت این مهارت، چندین روش مختلف وجود دارد که  عبارتند از:

1- سیستم کدگذاری حرکات چهره (FACS[1])

سیستم کدگذاری حرکات چهره، پروژه‌ای است که از آن برای ارتباط احساسات با حرکات ریز چهره استفاده می‌شود. این سیستم در اواسط دهه 1970 میلادی توسط دو محقق به نام های Paul Ekman و Wallace Friesen ابداع شد. سیستم مذکور، متشکل از لیستی از احساسات و ماهیچه‌هایی از صورت است که از این احساسات تأثیر می‌پذیرند. نکته جالب اینجا است که سازندگان انیمیشن ها هم از این لیست برای طبیعی‌تر جلوه دادن هر چه بیشتر حرکات چهره شخصیت‌های کارتونی استفاده می‌کنند.

2- راهنمای سیستم FACS

Joseph C. Hager یکی از بنیان‌گذاران این سیستم به همراه محقق دیگری به نام Ekman یک راهنما و دوره آموزشی محبوب درباره این موضوع تهیه کرده‌اند که به افراد آموزش می‌دهد جزییات حرکات چهره را شناسایی کرده و آنها را درک کنند. یکی از موضوع ­های مهم برای شناسایی جزییات حرکات چهره، توانایی مشاهده هرچه سریع‌تر این حرکات و درک فیزیولوژی چهره انسان است.

3- آموزش‌ها و تست‌های CIO

در وب سایت CIO، یک آزمایش فوق‌العاده جهت بررسی قابلیت‌های افراد در زمینه تشخیص حرکات چهره وجود دارد.

Paul Ekman در زمینه تحقیقات این رشته پیشگام است و همواره سعی دارد ابزارهای آموزشی تولید کند که به افراد جهت پیشرفت در این خصوص و استفاده از ارتباطات غیرکلامی کمک کند.

4- به من دروغ بگو (Lie to Me)

در سال‌های 2008 و 2009 میلادی یک برنامه تلویزیونی به نام Lie to Me بر اساس تحقیقات دکتر Ekman تولید شد. این برنامه بر اساس علم شناسایی جزییات حرکت چهره بود اما ترکیب آن با درام‌های هالیوودی منجر به شکل‌گیری یک برنامه تلویزیونی فوق‌العاده شد. در ادامه این مقاله، عکس ­هایی از جزییات حرکات چهره را مشاهده می‌کنید که توسط Tim Roth (دکتر Cal Lightman در سریال) به نمایش درآمده اند:

نتیجه گیری

حالات و جزییات چهره در مهندسی  اجتماعی ، بیانگر احساسات و عواطف درونی انسان ها هستند. مهندسان اجتماعی و کلاهبرداران نیز در بیشتر وقت ها از این خصوصیت انسانی سوءاستفاده کرده و با تلقین احساسات جعلی می توانند موجب گمراهی افراد در تشخیص واقعیت شوند. بنابراین بهترین روش برای مقابله با چنین رفتارهای فریبنده ای، کنترل عواطف و انجام رفتار منطقی است.

• [1] Facial Action Coding System