امنیت شرکت‌های هواپیمایی در دوران کرونا

اگرچه شیوع بیماری کرونا تمام کسب‌وکارها و صنایع مختلف را در سراسر جهان، تحت تأثیر پیامدهای مخرب و ناگهانی خود قرار داد ولی شرکت‌های هواپیمایی بیش از هر صنعت دیگری از این موضوع متضرر شدند. این شرکت‌ها که خسارت‌های بسیار زیادی را متحمل شدند، تلاش کردند با استفاده از راهکارهایی که تهدیدی برای سلامت مسافران نداشتند همچنان بتوانند درآمدزایی‌شان را حفظ کنند.

از طرف دیگر با توجه به ایجاد مدل‌های کسب‌وکاری و عملیاتی جدید و همچنین افزایش حملات سایبری، شرکت‌های هواپیمایی همچون سایر صنایع، مورد هدف حملات امنیتی و سوءاستفاده مجرمان سایبری قرار گرفتند. به همین خاطر این شرکت‌ها باید تأثیر چنین راهکارهایی را بر روی وضعیت امنیتی خود در کوتاه‌مدت و بلندمدت و همچنین احتمال وقوع اتفاقات غیرمنتظره را همواره در نظر داشته تا توانایی مقابله اثربخش با آنها را داشته باشند.

مدیران ارشد و میانی شرکت‌های هواپیمایی باید در تمام طرح‌ها و برنامه‌های جدیدی که برای مقابله با پیامدهای ناشی از بیماری کرونا برگزار می‌شود حضوری فعال داشته باشند. در این طرح‌ها معمولاً تهدیدات سایبری نیز مدل‌سازی شده و کنترل‌های مربوط به حفظ حریم خصوصی بیان می‌شود. صنعت هواپیمایی با بهره‌گیری از این راهکارهای امنیتی می‌تواند در این شرایط سخت، در یک چارچوب امن همچنان به فعالیت‌های کسب‌وکاری خود ادامه دهد.

کاهش هزینه‌ها در کوتاه‌مدت

ممکن است با توجه به جمعیت اندکی که در فرودگاه‌ها هستند و همچنین آمار پروازهای لغو شده چنین تصور کنید که صنعت هواپیمایی کاملاً با رکود مواجه شده است در حالی که اینطور نیست. اگرچه توقف نسبی جابه‌جایی مسافران، درآمد اصلی این شرکت‌ها را به صورت چشم‌گیری کاهش داده ولی این روزها شرکت‌های هواپیمایی حتی بیشتر از گذشته نیز در حال فعالیت هستند و خدمات ضروری مثل انتقال کالاها، بیماران و کادر درمان را انجام می‌دهند.

با توجه به پیامدهای بی‌شمار شیوع کرونا بر روی کسب‌وکارها ممکن است شرایط صنعت گردشگری و اقتصاد در سطح جهان تا مدت طولانی مانند قبل نشود. پیش‌بینی می‌شود شرکت‌های هواپیمایی تا زمان از بین رفتن کامل کرونا همچنان برای حفظ فاصله اجتماعی ملزم به کاهش تعداد مسافران در هر پرواز باشند. از سوی دیگر عدم استفاده از تمام صندلی‌ها در یک هواپیما منجر به افزایش قیمت بلیط پروازها شده و در نتیجه مسافران تمایل چندانی برای خرید بلیط هواپیما نخواهند داشت. به همین خاطر حتی همان صندلی‌های قابل استفاده هم خالی می‌مانند. در نهایت هواپیماها ملزم به ادامه فعالیت با ظرفیت غیربهینه خواهند بود.

البته احتمال دارد افزایش هزینه‌ها و فشار ناشی از آن باعث تلاش برای انجام کارها با کمترین هزینه ممکن شود. همچنین مدیران شرکت‌های هواپیمایی معمولاً در چنین شرایطی ترجیح می‌دهند به منظور پیشگیری از انجام هزینه‌های اضافی، آن هم در حوزه‌های امنیتی که از نظرشان اهمیت چندانی ندارد؛ در این حوزه سرمایه‌گذاری لازم را نکرده و کل فشار کاری را بر روی مدیران امنیت‌ و تیم‌های امنیتی‌شان بیاندازند. قاعدتاً مدیران امنیتی نیز تلاش می‌کنند تا بر اساس نیاز سازمان هزینه کرده و با یکپارچه‌سازی راهکارهای مجزا یا تکراری تا جایی که می‌توانند هزینه‌هایشان را کاهش دهند. علاوه بر این آنها سعی می‌کنند با حداقل بودجه‌ای که در اختیار دارند، ابزارهای امنیتی لازم را تهیه نمایند.

مدل‌های عملیاتی و کاری جدید

صنعت هواپیمایی با استفاده از فناوری‌های جدید می‌تواند یک محیط سالم و امن را برای کارمندان و مسافران خود ایجاد کند. اگرچه پیاده‌سازی تغییرات مهم فناوری در صنعت هواپیمایی عموماً با سرعت پایینی انجام می‌شود ولی از طرف دیگر، این صنعت در شرایط بحرانی توانایی‌ها و قابلیت‌های لازم برای واکنش سریع به چالش‌ها را دارد.

مدل‌های دورکاری

با همه‌گیری بیماری کرونا کارمندان صنعت هواپیمایی مانند سایر سازمان‌ها به دورکاری روی آوردند. از این رو انجام فرایندهایی مثل بررسی بلیط، بررسی هویت و کنترل پاسپورت مسافران باید تا جایی که ممکن است از راه دور انجام شود. در این شرایط، استفاده از فناوری‌های واقعیت مجازی[1] و واقعیت افزوده[2] جهت برقراری تعامل با مسافران و راهنمایی آنها به برآورده کردن این الزامات کمک زیادی می‌کند.

کنترل‌های امنیتی علاوه بر ایجاد امنیت در فرودگاه‌ها و حفظ امنیت مسافران، کارمندان دورکار را هم در برگرفته و شامل حفاظت از نقاط انتهایی و توانایی حفاظت از داده‌های در حال انتقال هم می‌شود. البته مجرمان سایبری نیز تلاش می‌کنند تا از این فرصت برای نفوذ به سیستم‌ها و اجرای حملات سایبری سوءاستفاده کنند. در نتیجه تیم‌های امنیت سایبری باید ارزیابی تهدیدات را به صورت سریع و مستمر انجام داده و جهت تشخیص آسیب‌پذیری سیستم‌ها، شبیه‌سازی‌های نفوذ و حمله را به طور پیوسته اجرا کنند.

کالا و باربری

بخش قابل توجهی از تحول صنعت هواپیمایی در زمان شیوع و گسترش بیماری کرونا مربوط به استفاده از هواپیماهای مسافربری برای حمل و نقل تجهیزات درمانی و کالاهای پزشکی جهت مقابله با کرونا بود. در نتیجه تمام معیارها و ضوابطی که در سازمان‌های حمل و نقل وجود دارد باید بر روی فرودگاه‌ها و شرکت‌های هواپیمایی هم اعمال شود. نظارت، کنترل‌های B2B[1] و همچنین پیروی از استانداردهای قانونی از جمله مواردی هستند که تمام سازمان‌های حوزه حمل و نقل باید آنها را رعایت کنند.

با ایجاد جریان‌های درآمدی و مدل‌های جدید کسب‌وکاری، شرکت‌های هواپیمایی نیاز به ارزیابی و مدیریت مخاطرات زنجیره‌های تأمین و همکاری‌های جدید و همچنین مخاطرات ناشی از همکاری با فروشندگان، شرکت‌های داروسازی، شرکت‌های نفت و گاز و سایر شرکت‌های مربوطه دارند.

مدل‌های تعامل و حفاظت از روابط B2B

یکی از ویژگی‌های صنعت حمل و نقل هوایی، بالا بودن میزان وابستگی متقابل بین طرف‌های مختلف در این صنعت است. صنعت هوایی به منظور فراهم نمودن امکان بازیابی روان و پایدار شرایط به حالت قبل، نیاز به تعامل و همکاری فعال مقامات قانونی و همه افراد دخیل در فرایند حمل و نقل دارد.

فرایندها نیز به منظور دیجیتالیزه شدن و خودکارسازی باید از چنین اصلی پیروی کنند. بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی برای پیگیری و ردیابی وضعیت بار مسافران، مدیریت هویت آنها و اجرای توافقنامه‌های تعبیه شده در کد که به آنها «قرارداد هوشمند» گفته می‌شود، از فناوری بلاک‌چین استفاده می‌کنند. اگرچه این فناوری کمک زیادی به افزایش سطح اطمینان و بهره‌وری می‌کند اما ممکن است راه را برای سوءاستفاده مجرمان سایبری هموارتر کند. بنابراین لازم است برنامه‌های کاربردی مورد استفاده در این حوزه با استفاده از روش‌های مطمئن امن‌سازی شوند.

بخشنامه‌ها و استانداردهای قانونی

با توجه به اینکه سازمان بین‌المللی هوانوردی و انجمن حمل و نقل هوایی بین‌المللی الزامات خود برای حفاظت از سلامت و امنیت مسافران و کادر پرواز را هر چند وقت یکبار بازبینی می‌کنند، از این رو شرکت‌های هواپیمایی و بخش امنیت پرواز باید با این قوانین و مقررات جدید همسو باشند.

برای مثال ممکن است نیاز باشد که مسافران، قبل از پرواز یا پیش از رسیدن به مقصد، یکسری فرم‌های خاص را (که در مقایسه با گذشته به اطلاعات شخصی بیشتری از آنها نیاز دارند) پر کنند. شرکت‌های هواپیمایی فقط در صورتی می‌توانند اعتماد مشتریان را حفظ کرده و به صورت کامل از قوانین پیروی کنند که علاوه بر حفظ جان و سلامت مسافران، امنیت داده‌ها، حریم خصوصی و محرمانگی کاربران را نیز در اولویت قرار دهند.

توانمندسازی کارمندان و همکاران

با تمرکز هر چه بیشتر بر روی خدمات پزشکی و کالاها در این صنعت، کارمندان و کنترل‌کنندگان ترافیک هوایی بایستی در جریان آخرین قوانین و مقررات دولتی قرار گیرند. توانمندسازی مداوم کارمندان دورکار و همکاران باید به نحوی انجام شود که رسیدن اطلاعات به دست افراد مدنظر با حداقل احتمال سوءاستفاده یا تغییر ضمانت شود.

اجرای دقیق طرح‌های تداوم کسب‌وکار جهت مقابله با پیامدهای ناشی از همه‌گیری‌های مشابه در آینده، مستلزم آموزش مداوم کارمندان، مشتریان و همکاران، صرف‌نظر از موقعیت مکانی آنها است.

برون‌سپاری، همکاری، ادغام و اکتساب

در شرایطی که صنعت هواپیمایی با مشکلاتی مثل کمبود نیرو، کاهش ظرفیت و درآمد روبرو است جهت ارتقای بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها ممکن است نیازمند همکاری با سایر سازمان‌های فعال در این صنعت باشد. شرکت‌های هواپیمایی می‌توانند عملیاتی مثل تعمیر هواپیماها، بهینه‌سازی سوخت و سیستم‌های مسافری را برون‌سپاری کنند. همچنین با ایجاد طرح‌های استمرار کسب‌وکار، راهکارهای نوین توسعه و تلاش برای حفظ بازار هدف، احتمال افزایش فعالیت‌هایی مثل ادغام و اکتساب در همه سطوح وجود دارد.

پس از شکل‌گیری شرایط جدید و شروع همکاری با شرکت‌های تازه یا اکتساب آنها باید پلتفرم‌ها و پروتکل‌های امنیت سایبری در بین همه شعب و سازمان‌های زیرمجموعه نیز یکپارچه‌سازی شود. بهترین روش معمولاً استفاده از انعطاف‌پذیرترین و به‌روزترین گزینه در بین تمام پلتفرم‌ها و سرویس‌های امنیتی است ولی باز هم ممکن است ملاحظات مربوط به رشد آینده و آزادی حرکت کارمندان، مستلزم بهره‌مندی از یک رویکرد کاملاً جدید باشد. در نتیجه مدیران ارشد امنیت اطلاعات و مدیران کسب‌وکارها باید به همکاری‌ها و طرح‌های آتی توجه جدی داشته و حفظ یکپارچگی راهکارهای دفاعی را در اولویت فعالیت های کسب‌وکاری خود قرار دهند.

پیشرفت در دوره پس از کرونا

با توجه به ضرورت کاهش هزینه‌ها مدیران امنیت باید بین هزینه‌ها و مخاطرات امنیتی یک توازن دقیق برقرار کرده و جهت تقویت راهکارهای دفاعی و تطبیق یافتن با شرایط جدید از روش‌های مبتکرانه استفاده کنند. پس از بازگشت شرایط به حالت عادی و با حرکت صنعت هواپیمایی به سمت مدل‌های نوین کاری، مدیران امنیتی باید تمرکز خودشان را تغییر داده و مطمئن شوند که از همان مراحل و اقدامات اولیه توجه ویژه‌ای نسبت به امنیت سایبری وجود دارد.

صنعت هواپیمایی بارها انعطاف‌پذیری خود را نشان داده است. در حال حاضر نیز با اولویت‌بخشی به امنیت سایبری در فرایند تحول مدل کسب‌وکار می‌تواند بار دیگر به روزهای اوج خود بازگردد.

[1]  BUSINESS TO BUSINESS

[1] نوعی فناوری است که در آن محیط مجازی در برابر دیدگان کاربر قرار گرفته و بر اساس حرکات سر و بدن خود با آن محیط تعامل و ارتباط برقرار می‌کند. در این فناوری، یک هدست بر روی سر کاربر قرار می‌گیرد و با حرکات بدن او سازگار و کنترل می‌شود.

[2] یک نمای فیزیکی زنده، مستقیم یا غیرمستقیم است که عناصری را پیرامون دنیای واقعی افراد اضافه می‌کند.

منبع: securityboulevard