تهدیدات تجاری‌سازی فناوری‌های تشخیص چهره
یکی از صحنه‌های مشهور در فیلم علمی تخیلی گزارش اقلیت (به انگلیسی: Minority Report) به شرح زیر است:
سال 2054 میلادی است و یک مشتری وارد فروشگاه گپ می‌شود. فروشنده مجازی، با ذکر نام این مشتری به او خوشامد می‌گوید: «سلام آقای یاکوموتو، به فروشگاه گپ خوش آمدید».
داستان اصلی این فیلم بر مبنای پیشبینی جرایم و پیشگیری از وقوع آنها است. اگرچه یکسری از پیشبینی‌هایی که در گزارش اقلیت مطرح شدند با آنچه که از آن زمان تا به امروز رخ داده تفاوت دارند ولی معضل اخلاقی ارایه شده در این فیلم همچنان وجود دارد.
امروزه حسگرها و دوربین‌های زیادی همواره در حالت جستجو و اتصال دائم هستند. به تازگی شرکت Clearview AI اعلام کرده که قصد دارد فناوری‌های تشخیص چهره پیشرفته خودش را از کاربردهای دولتی و اعمال قانون جنجالی کنونی فراتر برده و به حوزه تجاری هم توسعه دهد. براساس گزارش واشنگتن پست در رابطه با این موضوع: « شرکت Clearview AI بیش از 100 میلیارد تصویر چهره جمع‌آوری کرده و ماهانه نیز حدود یک و نیم میلیارد تصویر را با قصد درآمدزدایی از آنها به مجموعه تصاویر موجود اضافه می‌کند».
اگرچه Clearview AI به تنهایی در حال قایقرانی در اقیانوس بزرگ فناوری‌های تشخیص چهره نیست اما با توجه به جنجال‌های موجود در سطح جهان درباره نحوه قانونمندسازی استفاده از این فناوری، این شرکت نیز با چالش‌های بسیار زیادی مواجه است. تعدادی از فروشندگان فناوری‌های تشخیص چهره، این کار را کنار گذاشته‌اند و تعدادی دیگر هم آن را به صورت موقت متوقف کرده‌اند.
شرکت‌های مختلف عرضه محصولات تشخیص چهره را متوقف کردند اما دوباره آن را از سر گرفتند
در ژوئن 2020 میلادی شرکت آی‌بی‌ام، فناوری تشخیص چهره خودش را رها کرد و اعلام نمود: «در حال حاضر این شرکت، نرم‌افزار تحلیل یا تشخیص چهره همه منظوره آی‌بی‌ام را ارایه نمی‌دهد. آی‌بی‌ام قاطعانه با هر گونه فناوری که توسط سایر شرکت‌ها برای نظارت گسترده، پروفایل‌سازی نژادی، نقض حقوق و آزادی‌های بشر طراحی شده‌اند مخالفت کرده و از آنها چشم پوشی نخواهد کرد».
همزمان با کنار گذاشتن این فناوری توسط شرکت آی‌بی‌ام، مایکروسافت هم اعلام کرد: «تا زمانی که یک قانون ملی با در نظر گرفتن حقوق بشر مبنی بر نظارت بر روی این فناوری تصویب شود، نرم‌افزار تشخیص چهره خودش را به پلیس نمی‌فروشد. در حالی که در ژانویه 2022 میلادی مایکروسافت فناوری تشخیص چهره خودش را از طریق پلتفرم آژور عرضه می‌کند. این شرکت به کاربردهای فناوری تشخیص چهره برای احراز هویت، کنترل‌های دسترسی و امنیت، امنیت سفر و رویدادها و برنامه‌های کاربردی خانه هوشمند اشاره کرده است.
در ژوئن 2020 نیز آمازون به آی‌بی‌ام و مایکروسافت ملحق شده و یک مهلت استفاده یک ساله برای فناوری بینایی کامپیوتری Rekognition در نظر گرفت ولی در سال 2022 آمازون هم با ارایه یک محصول جدید به مایکروسافت پیوسته است. قابلیت‌های تشخیص چهره آمازون در اختیار همه قرار گرفته و کاربردهای توصیه شده متفاوتی از جمله تنظیم محتوا، جستجو و مقایسه چهره، تحلیل و تشخیص چهره که همگی در قالب محصول AWS این شرکت ارایه شده‌اند برای آن مطرح شده است.
عملیات جمع‌آوری تصاویر چهره؛ قانونی است یا خیر؟
Clearview AI طی سال‌های اخیر درگیر جنجال‌های قانونی بوده تا از حق خودش برای جمع‌آوری تصاویر افراد از اینترنت دفاع کند. در اواسط ماه فوریه 2022، شارون کولمن قاضی منطقه‌ای ایالات متحده حکمی درباره این مسئله صادر کرد. براساس این حکم درخواست شرکت Clearview AI برای عدم پذیرش پرونده دادگاهی در جریان علیه آن رد می‌شد. شرکت Clearview AI در این پرونده دادگاهی متهم به جمع‌آوری بیش از 3 میلیارد تصویر منتشر شده در فضای آنلاین و استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای تحلیل هندسه چهره و جمع‌آوری شناسه‌های بیومتریک منحصربفرد افراد جهت تشکیل یک پایگاه داده و فروش این اطلاعات به شرکت‌ها، مؤسسات دولتی و غیره شده بود.
حجم داده‌های جمع‌آوری شده توسط این شرکت که در حال حاضر تعداد تصاویر آن به بیش از 100 میلیارد عدد رسیده و همچنان نیز رو به افزایش است، دلالت بر گستردگی و اهمیت این مسئله دارد.
تلاش دولت‌ها در راستای قانونمندسازی فناوری تشخیص چهره
پارلمان اروپا خواستار ممنوعیت استفاده از فناوری تشخیص چهره شده است. این نهاد به استفاده از هوش مصنوعی در قوانین کیفری و استفاده از آن و همچنین فناوری تشخیص چهره توسط پلیس و مقامات قضایی به روش‌های مجرمانه اشاره ویژه‌ای داشته است.
در آمریکا، لایحه 3284 سنا، با عنوان استفاده اخلاقی از قانون تشخیص چهره در فوریه 2020 میلادی مطرح شده اما تاکنون به جایی نرسیده است. شاید دلیل این ناکامی این باشد که دولت آمریکا نه تنها از این فناوری استفاده می‌کند بلکه به دنبال راهکارهای بهتر، سریع‌تر و دقیق‌تر بر اساس چنین فناوری است. این در حالیست که در ژانویه 2020 مرکز امنیت ملی ضد جاسوسی آمریکا یک اخطاریه صادر کرد و به افراد هشدار داد که مراقب ابزارهای نظارتی تجاری باشند.
اهمیت آمادگی مدیران امنیت اطلاعات برای مقابله با مخاطرات تشخیص چهره
از آنجا که مدیران محصول و مدیران ارشد امنیت اطلاعات در پی روش‌هایی برای پیاده‌سازی فناوری تشخیص چهره در محصولات و زیرساخت سازمانی خودشان هستند، باید حتماً یک بررسی و تحلیل کامل از چگونگی حفاظت و مراقبت از داده‌های جمع‌آوری شده داشته باشند. آنها در این بررسی‌ها باید به مخاطرات داده‌های جمع‌آوری شده و نیاز به حفاظت از حریم خصوصی افراد و پیشگیری از نقض حقوق بشر هم توجه داشته باشند.
برای مطالعه سایر مقالات در حوزه امنیت سایبری اینجا کلیک کنید
منبع: csoonline
